Czy warto śpiewać kolędy?

Zastanawiasz się, czy warto śpiewać kolędy? Czy ten jakże tradycyjny zwyczaj śpiewania kolęd może przynieść jakiekolwiek korzyści czy to jedynie okazja, by poczuć się zażenowanym i zawstydzonym, gdy ludzie wokół rozpoczynają wspólne kolędowanie? Czy to normalne, że kolędowanie konfunduje i wydaje się już niemodną praktyką? Dlaczego warto śpiewać kolędy? Grudzień to idealny czas, by pochylić się nad tym zagadnieniem i odkryć je na nowo.

Co to są kolędy?

Kolędy są to prosta pieśń opowiadająca o wydarzeniach w Betlejem, narodzinach Jezusa, jego rodzicach oraz osobach, które przybyły złożyć mu hołd. Niezaprzeczalnie są to utwory stricte związane z religią, jednakże ich popularność, rozwój i ewoluowanie formy sprawiły, iż są tradycyjnie śpiewane przez większość osób, niezależnie od poglądów religijnych. Pomimo religijnej treści stały się czymś tak naturalnym, iż raczej nie zastanawiamy się nad głębszym przekazem wyśpiewanych słów. Kolędy są zróżnicowane pod względem rytmu, melodyki, agogiki, dynamiki, nastroju, a niejednokrotnie zawarte są w nich motywy i tańce ludowe. Abstrahując od religijnego kontekstu, kolęda posiada prostą budowę, najczęściej zwrotkowa – refrenową, banalną harmonię, powtarzalne schematy melodyczna – rytmiczne oraz niewygórowana amplitudę dźwięków, co sprawia, że jest dosyć przystępnym utworem muzycznym, który nie wymaga wybitnych umiejętności wokalnych. Kolędy kojarzą nam się z tymi tradycyjnymi jak np. Przybieżeli do Betlejem, Lulajże Jezuniu czy W żłobie leży, lecz kompozytorzy na przestrzeni wszystkich epok (od czasów powstania tego gatunku w muzyce) tworzyli coraz to nowe kolędy. Współcześnie Zbigniew Preisner zasłynął jako twórca wielu kolęd, z czego największą popularnością cieszy się „Kolęda dla Nieobecnych”. Kolędy od wielu wieków towarzyszą nam w tym świątecznym okresie.

Czy warto śpiewać kolędy dzieciom? Czy warto śpiewać kolędy z dziećmi?

Śpiewanie kolęd posiada wiele zalet. Już w okresie wczesnego dzieciństwa maluszki potrafią rozpoznawać kolędy, a nawet domagają się ich śpiewania już poza okresem świątecznym. Estymuję, że część dzieci to właśnie kolędy pamięta jako pierwszą muzykę, która pozostała w ich pamięci. Na ów pogląd miały wpływ wydarzenia z mojego dzieciństwa. Niewiele pamiętam z czasów, gdy byłam małym dzieckiem, lecz obrazek, gdy dziadek zasiadał do starego, trochę rozstrojonego pianina, a babcia głośno inicjowała kolędowanie wyrył się mocno w mojej pamięci. Wszyscy głośno śpiewali, jako muzyczna rodzina pojawiały się również wykonania wielogłosowe. Było to dla mnie coś tak oczywistego, jak prezenty po wigilii – kolędowanie musiało się odbyć. Przyniosło to wiele korzyści dla małej Ani – już od dziecka znałam co najmniej 3 zwrotki każdej popularnej kolędy. Czy rodzinne kolędowanie miało wpływ na mój rozwój ogólny, muzyczny, wrażliwość i późniejsze umiejętności wokalne? Jestem przekonana, że tak. Doskonale pamiętam, gdy usypiając do snu moją małą bratanicę śpiewałam „Gdy śliczna Panna”, malutka tak zapamiętała melodię i tytuł, że przed snem regularnie domagała się jej, by usnąć, a więc kolędę śpiewałam nawet w lipcu. O czym świadczy takie zachowanie? To właśnie Gdy śliczna Panna była pierwszym muzycznym utworem, który przypadł dziecku do gustu i został zapamiętany oraz rozpoznawany pomimo bardzo młodego wieku. Śpiewanie kolęd wpływa pozytywnie na rozwój słuchu muzycznego, wrażliwość muzyczną, a próby śpiewania na uaktywnienie aparatu artykulacyjnego – to zasiane ziarno w przyszłości zakiełkuje w postaci umiejętności wokalnych oraz oratorskich. Warto dodać, iż kolędy to nie jest repertuar przeznaczony dla najmłodszych, ale to utwory bardzo uniwersalne, które można śpiewać niezależnie od wieku.

Czy warto śpiewać kolędy?

Wspólne śpiewanie kolęd w gronie rodziny lub przyjaciół przynosi wiele korzyści dla ciała i ducha. Oto zalety kolędowania:

• Fraternizacja – śpiewając w naturalny sposób odczuwamy więź z osobami, które wraz z nami próbują swoich wokalnych sił
• Rozwój wrażliwości muzycznej – kolędy niejednokrotnie posiadają bardzo liryczną linię melodyczną, długie płynne frazy oraz stymulują klasyczny sposób frazowania
• Rozśpiewanie – kolędy poprzez swą prostotę nie wymagają wielkich umiejętności wokalnych, toteż każdy może próbować swoich sił i zwyczajnie „rozruszać swój głos”
• Rozwój pamięci – uczymy się poprzez powtarzanie pewnych schematów czy słów, co roku śpiewamy z reguły te same kolędy, a więc trenujemy naszą pamięć i co roku testujemy jej poziom
• Kolędy przynoszą ukojenie i ulgę – współczesne czasy wymuszają na nas bycie silnymi i czasem pozbawionymi emocji, śpiewając możemy poczuć delikatność dźwięków, wzruszyć się wykonując zachwycające (pomimo swej prostoty) frazy czy wsłuchać się w słowa, które przepełnione są bezwarunkową miłością, której tak bardzo pragniemy
• Zmuszają nas do refleksji i zatrzymania – śpiewanie kolęd to chwila tylko dla nas, gdy możemy cieszyć się obecnością najbliższych, nie musimy na siłę dbać o płynność konwersacji, nikogo udawać, możemy się rozluźnić, wsłuchać w brzmienie swojego głosu i zastanowić się nad sensem życia czy podsumować ostatni rok
• Śpiewanie daje radość – nie jest tajemnicą, że śpiewanie wpływa pozytywnie na kondycje psychiczną, śpiewając kolędy w naturalny sposób poprawiamy sobie nastrój
• Kolędy ze względu na swój charakter i budowę są idealnym materiałem do nauki śpiewu – proste melodie i słowa, które każdy zna, umożliwiają skoncentrowanie się na innych aspektach wokalistyki
• Kolędy nie muszą być wykonane idealnie – to nie koncert, nikt nas nie ocenia ani nie wytyka błędów, każdy śpiewa tak, jak potrafi

W kolędach drzemie wielki potencjał, a praktykowanie kolędowania posiada dobroczynną moc, która przejawia się w wyjątkowej atmosferze, zjednoczeniu się kolędników, uzyskaniu równowagi psychicznej (lub choć chwilowej ulgi), rozbudzeniu wrażliwości muzycznej oraz sposobności do trenowania swych (niekoniecznie wielkich) umiejętności wokalnych. Kolędy są inspirujące – proste, lecz chwytające za serce. Promujmy śpiewanie kolęd w domach, szkołach czy wśród znajomych, a może w tym roku warto zorganizować kolędowe karaoke? Zachęcam Was do tego z całego serca!