Higiena głosu

Higiena głosu są to określone praktyki, które wykonuje się, by głos prawidłowo funkcjonował. Higieną głosu nazywamy czynności, rzeczy, warunki zewnętrzne, które mają wspomóc profilaktykę chorób głosu i zagwarantować bezpieczeństwo głosowe. Higiena głosu to konkretne ćwiczenia, nawyki głosowe, ale także warunki otoczenia jak wilgotność, temperatura i czystość powietrza, ponadto poziom hałasu otoczenia, odpowiednia kontrola i wspomaganie medyczne, a także spożywanie określonych potraw i picie właściwych płynów, czyli stosowanie diety wokalnej. Ponadto w ramach higieny głosu należy dbać o odpowiednią kondycję fizyczną oraz psychiczną.

Higiena głosu – do czego służy?

Higiena głosu wspomaga w dużym stopniu prawidłową emisję głosu. Sama właściwa emisja głosu, ćwiczenia emisyjne, odpowiednie treningi wokalne nie są wystarczalne, by zagwarantować zdrowie głosu oraz komfort w czasie używania głosu. Zależy wspomagać się odpowiednimi środkami oraz praktykami, by głos mógł służyć wokaliście czy mówcy przez lata.

Kto powinien dbać o higienę głosu?

Wszyscy ludzie używają głosu, by komunikować się z innymi, wyrażać swoje poglądy, myśli, budować relacje, pracować, uczyć się lub nauczać, przekazywać swoją wiedzę lub poszerzać własne kompetencje, głos służy nam również jako narzędzie w codziennym życiu. Bez używania głosu życie stałoby się bardzo męczące – doskonale zdają sobie z tego sprawę osoby, które choć raz zachorowały na silne zapalenie krtani i przez kilka dni nie były w stanie wydobywać z siebie jakiegokolwiek dźwięku – wpłynęło to nie tylko na jakość życia (konieczność unikania ludzi, brak możliwości pracy głosem czy komunikacji), ale także na samopoczucie psychiczne, pewność siebie i samoocenę. Higiena głosu jest ważna nie tylko dla wokalistów, mówców, nauczycieli, wykładowców, dziennikarzy, aktorów, ale dla każdego z nas, gdyż każdy człowiek codziennie używa głosu. Nawet jeżeli nie jest osobą zaliczającą się do zawodowo pracujących głosem, to jednak mówi, podśpiewuje piosenki i intensywnie pracuje głosem (odbieranie telefonów, rozmowy z przyjaciółmi i rodziną itp.).

Podstawowe zasady higieny głosu:

• Wilgotność powietrza ok 70%
• Temperatura powietrza 18 – 22
• Brak kurzu oraz zanieczyszczeń
• Niski poziom hałasu otoczenia
• Stosowanie środków nawilżających śluzówkę gardła (wit. A, wit. E, wit. D)
• Codzienna rozgrzewka głosu
• Nauka prawidłowej emisji głosu
• Odpowiednia kondycja fizyczna (uprawianie sportu, ruch na świeżym powietrzu)
• Opieka medyczna, czyli minimum raz w roku kontrola stanu narządów głosotwórczych u lekarza foniatry
• Przestrzeganie diety wokalnej
• Troska o kondycję psychiczną
• Praca nad rozwojem w zakresie emisji głosu

Czy stosowanie się do zasad higieny głosu spowoduje lepsze brzmienie głosu?

Oczywiście samo dbanie o odpowiednie nawilżenie śluzówki gardła, powietrze, poziom hałasu czy spożywane pokarmy oraz duża ilość wody niegazowanej, nie wpłyną na poprawę emisji głosu, a na zdrowie narządów głosotwórczych. Wokalista, która posiada nieprawidłową technikę, śpiewa siłowo, bez podparcia oddechowego oraz odpowiedniej pracy aparatu artykulacyjnego czy rezonacyjnego i nie zmieni swojej techniki nie zagwarantuje sobie zdrowia głosu. Czynności wykonywane w ramach higieny głosu wspomagają prawidłową emisji głosu. Przestrzeganie zasad higieny głosu nie wpłynie na jakość dźwięku, sposób jego wydobywania czy brzmienie, a jedynie na komfort pracy głosem wokalisty czy mówcy.

Zasada jest prosta: najpierw odpowiednia technika, a następnie wspomaganie się odpowiednimi praktykami czy środkami.

Kilka słów o higienie głosu

Osoby pracujące głosem czy rozpoczynające naukę emisji głosu czy to mówionego czy śpiewanego dzielą się na dwie grupy pod względem podejścia do tematu higieny głosu. Niektórzy uważają, że nie będąc profesjonalnymi wokalistami i nie koncertując na wielkich scenach, nie muszą stosować zasad higieny głosu: w czasie prób zespołu piją piwo, próby odbywają się w piwnicach lub salkach, gdzie jakość powietrza pozostawia wiele do życzenia, a o stosowaniu środków nawilżających nie ma mowy, gdyż kłóci się ze stosowaną dietą czy uprawianym sportem. Druga grupa to osoby, które od pierwszej lekcji wykupują pół apteki (zgodnie z listą tabletek do ssania, płynów, tabletek i innych), codziennie unikają orzechów jak ognia i nie ma opcji o jakichkolwiek cytrusach, a gdy będąc na imprezie urodzinowej zostaną poczęstowani tortem orzechowym, odmawiają lub piszą do nauczyciela czy trzeba odwołać najbliższe zajęcia. Wszystkie zasady i to nie tylko w branży wokalnej należy stosować z głową.