Jak przestać się jąkać?

Zastanawiasz się, jak przestać się jąkać? Czy można wyleczyć jąkanie lub choć jakkolwiek zminimalizować jego słyszalność, która utrudnia komunikację? Co należy wiedzieć o jąkaniu się? Jąkanie się – poznaj bliżej to zagadnienie.

Jak przestać się jąkać? Co to jest jąkanie?

Jąkanie zalicza się do zaburzeń mowy. Oczywiście w poniższym artykule mowa o jąkaniu się, które nie wynika z zaburzeń intelektualnych czy jako skutek chorób psychicznych lub wynik wypadków czy traum. Jąkanie w dorosłym życiu u osób, które są zdrowe fizycznie oraz psychicznie. Jąkanie się to sposób mówienia, który charakteryzuje się okresowymi powtórzeniami sylab, słów, zacinaniami, zawahaniami czy pauzami, które zakłócają płynność mowy. Jąkanie się może być wynikiem stresu, emocji oraz zbyt małej pewności siebie i pojawia się w sytuacjach, które wzmacniają owe stany, ale może być też utrwalonym „sposobem wypowiadania się”. Niezależnie od tego czy jest to wynik danej sytuacji czy element mowy u danej osoby, jąkanie się sprawia, że komunikacja czy wyrażanie własnych myśli jest utrudnione, rozmowa może być męcząca lub irytująca dla współrozmówców, sens wypowiadanych słów zaburzony, a całokształt sprawiać, iż taka osoba jest odbierana jako osoba niekompetentna i mało atrakcyjna. Jąkanie się wprowadza do rozmowy nerwowość, odbiera swobodę zarówno mówcy jak i słuchaczowi czy współrozmówcy. 

Jak rozpoznać jąkanie się?

Jąkanie się bardzo często jest niezauważane przez osoby jąkające się. Trudno ocenić dlaczego, wynika to z pewnego rodzaju braku uwrażliwienia na sposób brzmienia mowy w okresie dzieciństwa (a więc jest to zaniedbanie rodziców i opiekunów), zaburzeń słuchu czy braku świadomości własnego brzmienia głosu oraz dykcji. Osoby, które się jąkają nie dostrzegają tego, że ich mowa brzmi w sposób odmienny, nie jest płynna, lecz często zająknięcia traktują mniej więcej tak, jak pozostała część społeczeństwa wszelkiego rodzaju yyyy, eeee, hmmm czyli przerywniki dźwiękowe, które wydobywamy z siebie, gdy trwa proces myślowy. W tym miejscu warto podkreślić, iż te dźwięki również należy likwidować dbając o piękną i wyrazistą mowę. 

Jak możesz rozpoznać jąkanie się?

• Często zacinasz się podczas spontanicznego wypowiadania się
• Nie kontrolujesz wdechów oraz wydechów
• Twoje wypowiedzi zajmują więcej czasu niż innych osób, choć treść czy ilość wypowiadanych słów nie jest większa
• Źle reagujesz na stresujące sytuacje
• W dzieciństwie zostałeś uświadomiony o „tendencjach do jąkania”
• Twoja mowa nie jest płynna, śpiewna
• Nie masz “słuchu muzycznego”

Najlepszą metodą, by dostrzec jakiekolwiek zaburzenia mowy jest nagrywanie swojego głosu zarówno w sytuacjach czytania konkretnych artykułów, jak i luźnych, swobodnych wypowiedzi. Tutaj media społecznościowe (Instagram oraz Tiktok) zdecydowanie zachęcają nas do tego, by mieć okazję usłyszeć brzmienie własnego głosu. Słuchając nagrań warto wykazać się dużą dozą krytyki oraz wrażliwością na doznania słuchowe. Pomocne w zdiagnozowaniu „jąkania się” są też przyjaciele i znajomi (szczególnie ci nowi), którzy mogą delikatnie sugerować problemy z „zacinaniem się” w czasie mówienia. 

Jak przestać się jąkać?

Każda osoba, która cierpi z powodu jąkania się posiada swój charakterystyczny sposób „zająkiwania” (jakkolwiek dziwne to się nie wydaje) i właśnie wsłuchując się w nie, obserwując, dostrzegając pewnego rodzaju schematy można odkryć podłoże tego zaburzenia. Zdefiniowanie przyczyny jąkania jest pierwszym krokiem do tego, by wypracować piękną i melodyjną mowę. Najczęstszymi generatorami są nieprawidłowy oddech – zbyt krótka faza wydechowa, płytkie wdechy oraz brak świadomości pobierania powietrza, a także zbyt mała aktywność aparatu artykulacyjnego lub mowa spółgłoskową, bez skupienia na samogłoskach. 

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego, nauka mowy samogłoskowej, legato w mówię, oddech oraz uzyskanie podparcia oddechowego, a także zwolnienie tempa mowy – to ogólny plan poprawy mowy i zlikwidowania jąkania się.

Jak przestać się jąkać? Zajęcia dla osób jąkających się

W wypadku problemów z jąkaniem się należy zwrócić się z prośba o pomoc do nauczyciela emisji głosu lub logopedy, który odpowiednio zdiagnozuje przyczynę oraz utworzy indywidualny i spersonalizowany zestaw ćwiczeń. Zmiana sposobu mówienia poza systematycznymi spotkaniami wymagają ogromnej cierpliwości, motywacji i samokontroli, gdyż w codziennym życiu należy najpierw doszukiwać się tych znienawidzonych momentów zacinania się, a następnie skupić się na np. Prawidłowym oddechu lub wydłużaniu samogłosek z prawidłowym otwieraniem ust. Już po kilku miesiącach regularnych treningów można dostrzec ogromną różnicę w sposobie mówienia i zmniejszenie częstotliwości występowania zająknięć. Samodzielna praca bez wsparcia specjalisty może znacznie wydłużyć czas pracy i niestety prawdopodobnie nie zakończy się sukcesem, gdyż największym problemem w czasie pracy z osobami jąkającymi się jest to, iż tacy uczniowie nie słyszą tego, że mowa przestała być płynna. Tutaj nieoceniona wydaje się pomoc specjalisty oraz bliskich, którzy mogą wspierać proces zmian. Problem jąkania częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. W leczeniu jąkania bardzo pomocna bywa również nauka śpiewu, gdyż śpiewanie uwrażliwia słuch, wymaga nauki oddechu, wzmacnia mięśnie oddechowe, a także rozluźnia zbędne napięcia w ciele i aparacie artykulacyjnym (żuchwie). Nauka śpiewu może być lekarstwem na jąkanie.