Jak śpiewać legato?

Wielu początkujących wokalistów słyszy od swoich pedagogów: „śpiewaj legato”, „skup się na swoim legato”, czy też: „legato w śpiewie jest niezwykle ważne”. Jak śpiewać legato? Abstrahując od rangi innych technik wokalnych, to właśnie legato stanowi fundament pięknego, muzykalnego, szlachetnego i technicznie poprawnego śpiewu. W niniejszym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest legato, jakie kluczowe elementy są niezbędne do jego opanowania, oraz jak praktycznie rozwijać swoje legato, niezależnie od preferowanego stylu muzycznego.

Jak śpiewać legato? Co to jest legato w śpiewie

Legato (z włoskiego: połączony) to termin z nomenklatury muzycznej, oznaczający sposób artykulacji, w którym kolejne dźwięki łączą się z sobą w sposób płynny. W praktyce wokalnej oznacza to, że dźwięki nie są oddzielane (np. pauzami czy oddechami), a ich zmiana odbywa się bez zauważalnych przerw czy gwałtownych przejść. Legato jest uznawane za credo nauczycieli śpiewu, ponieważ w tej technice początkujący wokaliści, uczą się podstawowych elementów, takich jak kontrola oddechu, stabilność dźwięku oraz precyzyjna intonacja. Artykulacja legato stanowi stabilny i niezbędny fundament do budowania innych sposobów artykulacyjnych, jak np. staccato czy non legato, które wymagają jeszcze lepszej techniki i precyzji w pracy oddechem. Legato w śpiewie jest elementem niezbędnym do budowania prawidłowej techniki wokalnej, ale także do rozwijania umiejętności interpretacyjnych oraz przekazywania treści w sposób adekwatny do jego ładunku emocjonalnego. To właśnie dzięki technice legato wiele utworów jest w stanie tak bardzo poruszyć czy wzruszyć.

W kontekście historycznym, legato było podstawą włoskiej szkoły bel canto, gdzie główny nacisk był położony na piękno ludzkiego głosu, a także wirtuozerię wokalną. Warstwa muzyczna (czyli linia melodyczna) górowała nad treścią dzieł (arii). Oczywiście poza legato, w stylu bel canto królowało również vibrato (wprowadzanie dźwięku w drgania), tryle (naprzemienne szybkie śpiewanie dwóch sąsiadujących dźwięków, powtarzane minimum 3 razy) i koloratury (skomplikowane i bardzo szybkie pasaże lub pochody gamowe, zazwyczaj w górnych rejestrach skali). Choć istnieje wiele imponujących sposobów artykulacyjnych czy stylów śpiewania, to właśnie legato stanowi podstawę do rozwijania dalszych umiejętności wokalnych i to niezależnie od preferowanego gatunku muzyki. Choć legato wywodzi się z muzyki klasycznej, każdy wokalista powinien najpierw opanować piękny śpiew legato. 

Przeczytaj również: Jak nauczyć się śpiewać

Jak śpiewać legato

Opanowanie techniki legato wymaga skupienia na kilku zasadniczych aspektach, które wzajemnie się uzupełniają. Oto kluczowe elementy niezbędne do śpiewu legato: podparcie oddechowe, długa faza wydechowa, umiejętność operowania torem przeponowym, stabilne ułożenie krtani, prawidłowa praca strun głosowych (miękki atak na struny głosowe), właściwa pozycja języka na samogłoskach, odpowiednie ustawienie żuchwy i ust, praca z wyobraźnią dźwiękową. 

• Kontroluj oddech: Opanuj prawidłowe oddychanie torem przeponowym tak, by mieć pełną kontrolę nad strumieniem powietrza. Unikaj nagłych przerw lub zmian natężenia w wydychaniu powietrza, które mogłyby zakłócić płynność dźwięku.
• Wytrenuj długi oddech: Utrzymuj mięśniemiędzyżebrowe w pozycji wdechowej przez całą frazę (lub jej część). Śpiewanie legato jest możliwe tylko wówczas, gdy nie przerywasz śpiewu co chwilę, by nabrać powietrza.
• Appoggio, czyli podparcie oddechowe: Świadomie wydłużaj fazę wydechową, kontrolując przy tym odpowiednie ciśnienie wydychanego powietrza, poczuj wsparcie w dolnej części swojego brzucha (dolna część brzucha napięta), jakby dźwięk nie powstawał w krtani, lecz właśnie w brzuchu – takie wyobrażenie wspomaga aktywizację tłoczni brzusznej, która jest kluczem do uzyskania podparcia oddechowego. 
• Koncentruj się na samogłoskach: Trenując śpiew legato każdy dźwięk powinien wynikać z poprzedniego w sposób naturalny i pozbawiony agresywnych akcentów, dlatego staraj się śpiewać samogłoskowo, lekko zaniedbując spółgłoski (w początkowej fazie nauki).
• Łagodnie rozpoczynaj i kończ każdą frazę: Zatroszcz się o miękki atak na struny głosowe, czyli śpiewaj bez wyraźnego akcentu w trakcie inicjacji dźwięku. Fałdy głosowe muszą pracować prawidłowo, bez zbędnych napięć, gdyż dysfunkcje w pracy aparatu głosowego kolidują z płynnością legato.
• Skoncentruj się na właściwym ułożeniu krtani: Krtań powinna być ustawiona neutralnie lub minimalnie obniżona przy odpowiedniej aktywizacji miękkiego podniebienia. Unikaj zbędnych ruchów krtani podczas zmiany dźwięków. W tym celu możesz położyć dłoń w okolicy jabłka Adama. 
• Dobrze frazuj i śpiewaj muzykalnie: Zadbaj o odpowiedni kształt frazy muzycznej – szczyt dynamiki powinien znajdować się na najwyższym dźwięku, a jej zakończenie być naturalnie wyciszone, czyli wykonuj crescendo i diminuendo w obrębie jednej frazy. 
• Skup się na ułożeniu języka: Język powinien spoczywać na dnie jamy ustnej, szczególnie podczas wymawiania (śpiewania) samogłosek. Gwałtowne unoszenie jego środkowej części może zakłócać przepływ powietrza, a tym samym uniemożliwiać piękne legato.
• Zadbaj o adekwatna postawę ciała: Twoje ciało perfekcyjnie oddaje śpiew, ale też bezpośrednio wpływa na jakość i formę dźwięków, a więc jeśli przykładowo kiwasz głową w rytm zmian poszczególnych dźwięków lub machasz dłonią wybijając rytmikę, wtedy Twoja praca ciałem utrudnia Ci śpiewanie legato.
• Korzystaj z wyobraźni dźwiękowej: Wyobraź sobie, że śpiewając wyciągasz sznurek z czoła, na którym widnieją koraliki – sznurek symbolizuje legato, zaś koraliki to poszczególne dźwięki. 
• Śpiewaj prosto, łagodnie i spokojnie: Śpiewanie legato wymaga koncentracji na tym zagadnieniu, unikaj wszelkich ozdobników, vibrato oraz glissand w początkowej fazie nauki śpiewu legato. W prostocie dostrzeż piękno własnego głosu.
  

Polecany artykuł: Jak wyćwiczyć podparcie oddechowe

Ćwiczenia na legato w śpiewie

Jakie ćwiczenia wykonywać na legato? Naukę legato warto rozpocząć od prostych ćwiczeń emisyjnych, które stopniowo rozwijają tę umiejętność. 

Ćwiczenia na legato w śpiewie

• Weź słomkę (do napojów), włóż między siekacze i staraj się przez nią „mruczeć” prostą melodię emisyjną opartą na 3 dźwiękach: do re mi re do. Oczywiście zadbaj o płynny i jednolity strumien powietrza. By uniknąć notowania, możesz zatkać nos.
• Śpiewaj huuuu, delikatnie, usta ułożone w dzióbek. Dłoń połóż na przeponie, aby kontrolować jej pracę. Melodia oparta na dźwiękach: do re mi fa sól fa mi re do)
• Wykonaj ćwiczenie na: je je je je je, starając się maksymalnie ograniczyć ruchy żuchwą (bez kłapania) oraz utrzymać stabilną krtań. Wydłużaj samogłoski. Melodia: do mi sol mi do.
• Zaśpiewaj legato: wi-i-jo-o-wi. Pomimo zmiany z przymkniętego „i” na otwarte „o” postaraj się ten ruch wykonać łagodnie, nie przerywaj przepływu dźwięku oraz unikaj wszelkich akcentów. Melodia: do mi sól mi do

Jak śpiewać legato?

Legato jest techniką wokalną, która stanowi podstawę dla prawidłowego rozwoju wokalnego,  muzycznego i artystycznego. Dzięki odpowiedniemu treningowi – opartemu na kontroli oddechu, pracy strun głosowych, właściwemu ustawieniu traktu głosowego i płynności dźwięku – każdy wokalista może opanować tę sztukę. Pamiętaj, że śpiew legato to nie tylko technika, ale również filozofia śpiewu, w której dźwięki łączą się w harmonijną całość, tworząc niezapomniane wrażenia dla słuchaczy. Więc, drogi adepcie sztuki wokalnej – naucz się śpiewać legato i zachwycaj wszystkich swoim pięknym śpiewem. 

Jeśli czujesz, że samodzielnie nie jesteś w stanie wypracować śpiewu legato, skorzystaj z profesjonalnej pomocy i zapisz się na lekcje śpiewu. Skorzystaj z formularza kontaktowego – kliknij tutaj i naucz się śpiewać legato.

Polecany artykuł: Co pić na struny głosowe?