Jak śpiewać wysokie dźwięki?

Wysokie dźwięki w śpiewie to wyzwanie, które wymaga od wokalisty nie tylko technicznych umiejętności, lecz także odpowiedniego podejścia mentalnego i systematycznego treningu. Jak śpiewać wysoko? Jak poszerzyć skalę głosu w górę? Jak śpiewać ładnie wysokie dźwięki? – takie pytania zadaje wielu początkujących wokalistów, dlatego w tym artykule omówię, jak skutecznie opanować śpiewanie w górnych rejestrach skali głosu, tak, by głos brzmiał dobrze, bez krzyku, fałszowania i zbędnych napięć. Wysokie dźwięki często stanowią problem nie tylko u początkujących adeptów sztuki wokalnej, ale również tych, którzy opanowali już podstawy śpiewu. Wysokie dźwięki w wokalisty wymagają opanowania umiejętności, które nie są konieczne w przypadku śpiewania w średnicy czy niższych rejestrach. Z pewnością wyższe dźwięki wymagają od wokalisty większego wysiłku, ale przede wszystkim zastosowania kilku ważnych wskazówek, by wysoki dźwięk był czysty, stabilny, mocny, ale przede wszystkim kontrolowany. 

Jak śpiewać wysokie dźwięki? Praktyczny poradnik dla wokalisty

Prawidłowa emisja głosu to fundament śpiewania wysokich dźwięków

Podstawą efektywnego śpiewania wysokich dźwięków jest synergia kilku kluczowych elementów technicznych: podparcia oddechowego, aktywizacji górnych przestrzeni rezonacyjnych, a także odpowiednio ułożony trakt głosowy i artykulacyjny. Bez właściwej emisji głosu nawet dźwięki w oktawie dwukreślnej mogą deprymować wokalistę, generując niepożądane napięcia.

Oto najważniejsze zagadnienia techniki wokalnej, które umożliwiają ładne i swobodne śpiewanie wysokich dźwięków:

1. Podparcie oddechowe

Odpowiedni oddech jest determinantem czystego i poprawnego śpiewu. Śpiewanie wysokich dźwięków wymaga solidnego podparcia oddechowego, które można osiągnąć dzięki świadomej pracy przeponą, tłocznią brzuszną oraz mięśniami międzyżebrowymi. To właśnie przepona pozwala na kontrolowanie natężenia dźwięku, nie powodując przeciążenia strun głosowych.

2. Górne rezonatory i maska

Aktywizacja górnych przestrzeni rezonansowych, takich jak zatoki czołowe, czaszka, podniebienie twarde czy zęby, pozwala uzyskać jasny, dźwięczny dźwięk, który literalnie unosi się w przestrzeni ciała wokalisty. Brak tej aktywizacji prowadzi do inkoherencji w brzmieniu oraz trudności w osiąganiu wyższych dźwięków, generując nadmierne napięcia w okolicach krtani oraz górnych partiach ciała. 

3. Mocne otwarcie ust i luźna żuchwa

Jednym z kluczowych elementów techniki wokalnej jest odpowiednie otwieranie ust podczas śpiewu. Zbyt wąska przestrzeń w jamie ustnej prowadzi do tłumienia dźwięku, uniemożliwia właściwy rezonans czy pełne wykorzystanie siły własnego głosu. Napięcia żwaczy czy szczękościsk negatywnie wpływają na pracę krtani oraz strun głosowych, zwykle powodując tzn. ostry atak na struny głosowe. Analizując prace żuchwy warto zwrócić również uwagę na jej ułożenie w płaszczyźnie – lekkie cofnięcie żuchwy podczas śpiewania aktywizuje miękkie podniebienie, a to realnie odbija się na barwie głosu, który staje się dojrzały, szlachetny, nie zaś infantylny i płaski. 

4. Niczym nieograniczona praca strun głosowych i luźna krtań

Swobodna praca fałd głosowych przy tzn. otwartej krtani to fundament śpiewania wysokich dźwięków z łatwością i swobodą. Struny głosowe muszą pracować elastycznie, bez zbędnego napięcia, aby umożliwić płynne przechodzenie pomiędzy dźwiękami w skali. Prawidłowa postawa ciała, szczególnie troska o zrelaksowane mięśnie szyi wspomagają właściwe działanie strun głosowych oraz działają prewencyjnie na zaciskanie i nadmierne unoszenie krtani przy śpiewaniu w wyższych rejestrach. 

5. Wyobraźnia dźwiękowa 

Śpiewanie jest aktywnością wymagającą od wokalisty nie tylko pracy stricte technicznej, ale również pracy mentalnej, również w kontekście wyobraźni. To właśnie dzięki wyobrażaniu sobie tego, iż wyższy dźwięk wychodzi z czoła niczym nitka na której kolejno pojawiają się piękne koraliki (dźwięki) wielu początkujących wokalistów jest w stanie wyśpiewać wyższe dźwięki. Bardzo pomocne jest tez sięganie po wyższy dźwięk „od góry”, czyli wyobrażamy sobie, że dźwięk to jabłko wiszące na gałęzi, i próbujemy je zerwać układając dłoń w górnej części owocu. Wśród śpiewaków operowych  popularne jest wyobrażanie sobie, iż dźwięk to kula umieszczona nad głową i dążenie do śpiewania górną połową tejże kuli. Choć przytoczone przykłady mogą wydawać się dziwne, jednak wystarczy spróbować, by przekonać się, że wyobraźnia jest tym, co może pomóc wokaliście opanować skomplikowane zagadnienia techniczne poprzez odpowiednie stymulowanie mózgu.

Jak śpiewać wysoko i czysto?

Początkujący wokaliści często bezwiednie próbują osiągnąć dźwięki znacznie wykraczające poza ich możliwości, co skutkuje nadmiernym napięciem ciała i frustracją. Kluczem do sukcesu jest stopniowa modyfikacja zakresu skali poprzez regularne ćwiczenia emisyjne. Zbyt agresywne próby poszerzenia skali głosu często skutkują fałszowaniem. Poszerzanie skali w górę wymaga czasu, praktyki, ale też ogromnej cierpliwości. Głos ludzki to żywy organizm i nie jest możliwe „wymuszenie” na nim natychmiastowego rozwoju skali. Warto również znać swoją skalę głosu, rodzaj głosu, by przypadkowo nie sięgać po dźwięki, które z przyczyn stricte biologicznych (budowa krtani i strun głosowych)  nigdy nie będą możliwe do uzyskania. Wielu początkujących wokalistów popełnia jeden z kardynalnych błędów, które polegają na sugerowaniu się opisem zakresu skali najpopularniejszych wokalistów – artyści przez lata trenują swoje głosy, by finalnie cieszyć się ogromną skalą głosu i swobodnym śpiewaniem wysokich dźwięków. Wszelkie próby naśladowania wokalistów, zwłaszcza tych o odmiennej technice i skali głosu, często prowadzi do generowania niepotrzebnych napięć w ciele, a także nieprawidłowej emisji głosu. Brak koherencji pomiędzy techniką a możliwościami wokalisty skutkuje rażącymi nieprawidłowościami w emisji głosu, a to także utrudnia osiąganie wyższych dźwięków. Niewielu wokalistów zdaje sobie sprawę z tego, iż odczuwanie wysokości danego dźwięku jest subiektywne, tzn, że dla każdego głosu wysokie dźwięki oznaczają coś innego. Dla sopranu będą to dźwięki powyżej C3 (c z oktawy trzykreślej), natomiast dla barytonu już F2 (f z oktawy dwukreślnej) może wydawać się wyzwaniem. Panaceum na te trudności jest akceptacja własnych możliwości i praca nad nimi w sposób świadomy i kontrolowany. I tutaj nieoceniona jest rola profesjonalnego nauczyciela śpiewu, który dzięki swojemu wykształceniu, wiedzy i doświadczeniu jest w stanie ocenić skalę, rodzaj i możliwości danego głosu. 

Jak śpiewać wysokie dźwięki?

Najczęstsze błędy w śpiewaniu wysokich dźwięków, zwłaszcza u początkujących wokalistów lub osób, które uczą się samodzielnie śpiewu, bez wsparcia trenera wokalnego:

• Napinanie gardła, krtani, wyraźne napełnianie się żył na szyi, napięcia mięśni szyi, karku i twarzy 
• Ostry atak na struny głosowe, siłowa emisja głosu
• Niewłaściwe ułożenie żuchwy – zbyt małe otwarcie ust, wysunięcie żuchwy
• Nieprawidłowa postawa ciała – niedbała postawa ciała, wysuwanie i unoszenie głowy, garbienie się, unoszenie barków, zaciskanie pięści
• Brak podparcia oddechowego oraz niewłaściwe odruchy oddechowe – oddech szczytowy – unoszenie klatki piersiowej, barków, napięcia mięśnia mostkowo – obojczykowo – sutkowego
• Krzyk zamiast śpiewu
• Atakowanie wysokich dźwięków z glissandem, często kończące się detonowaniem (fałszowaniem)
• Brak koncentracji na jakości dźwięku, skupienie jedynie na osiągnięciu danej wysokości
• Ograniczona wyobraźnia dźwiękowa, bezmyślne i niekontrolowane śpiewanie
• Zbyt szybkie próby śpiewania wymagających utworów – brak stopniowego rozwoju skali głosu
• Śpiewanie bez odpowiedniej rozgrzewki wokalnej
• Przeważający rezonans piersiowy, zamiast głowowego
• Stosowanie sztucznego vibrato – wymuszanie na głosie drgań, które powinny być naturalnym efektem silnego podparcia oddechowego i synergii kilku procesów technicznych
• Koncepcja „wyciskania” z siebie wysokich dźwięków – popularna metoda na wielokrotnym powtarzaniu wysokiego dźwięku „aż kiedyś wyjdzie” bez odpowiedniej techniki wokalnej

Jak śpiewać ładnie wysokie dźwięki?

Śpiewanie wysokich dźwięków to umiejętność, która wymaga systematycznej pracy, odpowiedniej techniki i cierpliwości. Kluczowe jest zrozumienie, że dla każdego wokalisty wysokie dźwięki oznaczają coś innego oraz świadomość własnych możliwości głosowych. Warto korzystać z pomocy profesjonalnego nauczyciela śpiewu, który poprzez konkretne ćwiczenia oraz wyjaśnienie skomplikowanych zagadnień wokalnych, może pomóc w sposób bezpieczny uzyskać wyższe dźwięki. 

Jeśli chcesz poszerzyć swoją skalę głosu i nauczyć się śpiewać wysokie dźwięki w sposób zdrowy i kontrolowany, zapraszam na indywidualne zajęcia wokalne w Akademii Śpiewu stacjonarnie lub online. Najpierw opanujesz podstawowe zagadnienia prawidłowej emisji głosu, by w kolejnym etapie poszerzyć swoją skalę głosu i cieszyć się ładnym śpiewaniem wysokich dźwięków. 

Umów się na pierwszą konsultację ze śpiewu – kliknij tutaj.