Mowa i jej ważne elementy

Mowa ma wielką moc – może nakierować drugą osobę na inne tory myślowe, może wywołać konkretne reakcje u współrozmówcy, może dać radość lub smutek, może pocieszyć i dodać otuchy, może ukoić lub sprawić, że łzy zaczną płynąć, może być bardzo emocjonalna, ale także ich pozbawiona, może być miła lub oschła, może wpłynąć na ważne życiowe decyzje lub nic wielkiego nie wnieść, może być poważna lub mieć formę luźnej pogawędki. Mowa i jej ważne elementy – ten artykuł przede wszystkim uświadamia.

Mowa i jej ważne elementy – co wpływa na mowę?

Mowa to nie same słowa, które mają nieść jakąś treść, ale także wiele innych elementów, które wpływają na jej odbiór przez słuchaczy lub współrozmówców.

Według podręcznikowej definicji mowa to dźwiękowe porozumienie się dwóch osób, z których jedna przekazuje informacje. Mówić można na różne tematy i faktycznie każdą treść można uznać za swego rodzaju informację. Skupmy się jednak na mowie bardziej od praktycznej strony.

Mowa i jej ważne elementy – dykcja

Mowa to słowa, które możemy wypowiadać wyraźnie i prawidłowo lub niezgodnie z obowiązującymi zasadami wymowy w języku polskim. Dobór słów może być bardziej oficjalny lub potoczny – jest zależny od przekazywanej informacji oraz od zażyłości łączącej dwie osoby. Specyficzny wybór słownictwa można zauważyć w wielu śląskich domach, gdzie mówiąc do domowników mówi się używając śląskich słów, zaś poza domem mówi się piękną i czystą polszczyzną. Sposób wypowiadania pod względem dykcji ma ogromne znaczenie dla interpretacji naszych słów. Gdy mówca posiada liczne wady wymowy, źle wypowiada trudniejsze zbitki, wówczas jego niechlujna mowa może powodować, że nie będzie poważnie traktowany przez współrozmówcę, który być może poczuje się ignorowany lub ośmieszany (nie wiedząc, że mówca nie ma pojęcia jak poprawnie wypowiadać dane słowa). Dodatkowo złe wypowiadanie słów może być niezwykle irytujące i sprawiać, że druga osoba staje się nerwowa i negatywnie nastawiona do mówcy.

Mowa i jej ważne elementy – ton głosu

Brzmienie głosu, choć dla niektórych może być to zupełna nowość i zaskoczenie również ma ogromne znaczenie w czasie rozmowy. Ta sama treść wypowiedziana głosem miłym i ciepłym oraz tonem nie znoszącym sprzeciwu, wywoła we współrozmówcy zupełnie inne reakcje. Przykład? Myślę, że każdemu doskonale znany z dzieciństwa. Kojarzycie ten moment, gdy byliście mali i nie potrafiliście zasnąć? Rodzic miał do przekazania jedną informację: Jest już późno, więc pora spać. Tutaj mogliśmy doświadczyć dwóch zupełnie różnych tonów: miłej i czułej mamy, która głaszcząc wiercącego się bąbelka mówiła niezwykle ciepło: Jest już późno, więc pora spać, kochanie. Drugi ton miał miejsce wtedy, gdy mama się już denerwowała, że dziecko nie śpi, lecz szaleje w łóżku, bardzo ostro, groźnie i stanowczo mówiła: Już jest późno, idź wreszcie spać! Reakcja? W Pierwszym przypadku maleństwo czuło się ukojone głosem matki do snu, zaś w drugim denerwowało się, pojawiały się napięcia w ciele. Uspokojone dziecko przez czuły ton mamy szybciej zasypiało, niż to które się zniecierpliwionym tonem upominało. Jedno zdanie, ta sama informacja, dwa zupełnie różne tony i dwie zupełnie inne reakcje i pojawiające się emocje.

Mowa i jej ważne elementy – głośność mowy

Niezwykle istotny jest wolumen naszej mowy, wpływa on na reakcje naszych słuchaczy oraz sam odbiór naszej informacji oraz osoby mówcy. Za głośna mowa lub zbyt cicha mogą mieć negatywne skutki. Zbyt głośna mowa sprawi, że słuchacze będą czuć się atakowani, oceniani czy karceni. Każdy z nas doskonale zna tę sytuację, gdy np. prezydent (jakiegoś państwa…. Hmmm ciekawe jakiego) uczestnicząc w przyjemnej, niekoniecznie bardzo oficjalnej uroczystości mówi tak głośno, jakby wypowiadał orędzie do narodu, a on jedynie chce przywitać się z mieszkańcami danej wsi lub kołem gospodyń wiejskich. Nie dość, że jest to śmieszne to wpływa negatywnie na odbiór prezydenta przez społeczeństwo. Dokładnie tak samo dzieje się z mową zbyt cichą. Wyobraźmy sobie nauczycielkę, która ma skarcić klasę za ściąganie w czasie sprawdzianu. Zbyt cichy przekaz informacji sprawi, że nikt nie weźmie na poważnie słów pedagoga – wręcz przeciwnie, nauczycielka straci swój autorytet, a uczniowie w przyszłości z pewnością znów chętnie sięgną do swoich ściąg. Odpowiednie dostosowanie głośności wypowiedzi do sytuacji jest gwarancją sukcesu.

Dykcja, ton i wolumen mowy przy świadomości ogromnego znaczenia każdego z tych elementów, odpowiedniej troski o staranną mowę, właściwy ton dostosowany do ładunku emocjonalnego wypowiedzi oraz pasująca głośność z pewnością mogą sprawić, że mowa nie będzie źródłem nieporozumień.

Warto zatroszczyć się o mowę, by autentycznie przekazywała nasze intencje.

Lubisz słuchać podcastów? Przecież one też by nie istniały gdyby nie mowa.