Mówię za szybko

„Mówię za szybko” – często powtarzasz sobie to zdanie? Dlaczego mówię za szybko? – zastanawiasz się. Czy można zmienić tempo mowy? – rozmyślasz nieszczęśliwy z powodu swojej mowy. Mówię za szybko i przez to nikt mnie nie rozumie. – skarżysz się i złościsz. Nic się nie martw – jestem tutaj po to, by wyjaśnić Ci dlaczego mówisz za szybko, co jest tego przyczyną, jak to zmienić, lecz przede wszystkim uświadomić Ci, że tempo mowy można z łatwością zmienić.

Przyczyny zbyt szybkiej mowy

Zbyt szybka mowa ma wiele powodów – od bodźców psychologicznych, po społeczne, aż po czysto techniczne. Tempo mowy jest generowane przez nasze emocje, nastroje, lecz przede wszystkim temperament – ktoś, kto jest cholerykiem odruchowo szybko działa, myśli i również szybko mówi. Nerwowość również przyczynia się do przyspieszenia tempa mowy. Nerwowość może być związana z charakterem mówcy lub mieć swojej podłoże w różnego rodzaju chorobach, jak np. nerwica. Sposób mówienia w rodzinie, jego atmosfera (nerwowa lub spokojna), ilość domowników, bodźce z jakimi ma do czynienia małe dziecko, gdy uczy się mówić swoje pierwsze słowa – to również zagadnienia, które kształtują tempo mowy. Dziecko wychowane w atmosferze ciągłego pośpiechu będzie mówiło szybciej niż takie, w którego domu spokojnie wykonywało się wszystkie czynności bez zbędnej nerwowości. Generatorem mowy jest oddech, drgania fałd głosowych, a także aparat artykulacyjny, a więc są to podstawowe zagadnienia techniczne, które bezpośrednio wpływają na mowę, w tym również na tempo. Zbyt szybka mowa bardzo często wynika z niechlujności i braku dbałości o wyraźną mowę – zjadanie sylab, z czasem i większych części wyrazów, narzucenie sobie konkretnego rytmu mowy, który wszystkie sylaby skraca do dosłownie dwóch sylab (niezależnie od rzeczywistej długości słowa), a także mówienie bez otwierania ust czy właściwej artykulacji. Z upływem czasu przy dość szybkim tempie mowy połączonym z niedbałościami dykcyjnymi, mowa staje się jeszcze szybsza, a mówca nawet się nie orientuje kiedy nadchodzi ten moment, że mowa jest naprawdę niezrozumiała dla słuchaczy czy współrozmówców.

Mówię za szybko – czy mogę to zmienić?

Jeżeli chodzi o emisję głosu mówionego oraz dykcję nie ma rzeczy, których odpowiednimi ćwiczeniami nie można zmienić. Najpierw należy określić powód zbyt szybkiego tempa mowy, a następnie systematycznie trenować dane zagadnienia. Jedną z głównych przyczyn zbyt szybkiego tempa mówienia jest brak świadomości, że to samogłoski decydują o rytmie i dynamice mowy. Taka osoba skupia się jedynie na głoskach syczących, szumiących i ciszących zupełnie zapominając o tym, by samogłoski miały czas na to, żeby wybrzmieć, bo to samogłoska nadaje barwę, brzmienie, a nawet intencję wypowiedzi. Na ten temat można więcej przeczytać w osobnym artykule. Osoba, u której zdiagnozowano zbyt szybkie tempo mowy z powodu nadmiernego skracania samogłosek, powinna swoją pracę nad emisją głosu mówionego rozpocząć nauki mowy samogłoskowej, czyli takiej, w której główny nacisk kładzie się właśnie na samogłoski – są one mocno otwierane (zgodnie z obowiązującymi zasadami), wydłużane i oparte na mocnym oddechu. Stosując metodę mówienia z wydłużaniem samogłosek i śpiewnej mowy naturalnie zwalnia się tempo wypowiedzi. Oczywiście początkowo należy trenować z przesadą, by następnie w życiu, w codziennych sytuacjach i rozmowach, mowa uległa naturalnemu zwolnieniu. Oczywiście u jednej osoby może występować kilka przyczyn technicznych zbyt szybkiego tempa mowy – wspomniana powyżej mowa unikająca samogłosek, ale również zbyt krótka faza wydechowa i uczucie przyduszania się, gdy pojawia się konieczność dłuższej wypowiedzi, ponadto zaciśnięta krtań i pojawiająca się chrypka, która brzmi nieestetycznie, przez co mówca stara się możliwie jak najszybciej zakończyć swoją wypowiedź, by mieć możliwość swobodnego odchrząknięcia.

Jak zmienić zbyt szybką mowę?

Jeżeli mówisz zbyt szybko i nie masz odpowiedniej motywacji i wiedzy, by samemu popracować nad zmianą swojej mowy, wtedy najlepszym rozwiązaniem jest zwrócenie się z prośbą o pomoc do profesjonalnego nauczyciela emisji głosu mówionego i dykcji, który odpowiednio zdiagnozuje Twój problem, ustali plan działania, wskaże przyczyny i pokaże idealne ćwiczenia, by szybko zwolnić tempo mowy. Standardowo w większości przypadków zwolnienie tempa mowy opiera się na opanowaniu kilku ważnych zagadnieniach z zakresu emisji głosu i dykcji:

• wydłużenie fazy wydechowej
• nauka mowy samogłoskowej
• uaktywnienie aparatu artykulacyjnego
• likwidacja napięć w obrębie krtani
• nauka prawidłowego akcentowania
• modulacja głosem

Zbyt szybka mowa może być tylko jednym z kilku elementów, które sprawiają, iż Twoja mowa jest niezrozumiała czy nieprzyjemna dla Twoich słuchaczy czy współrozmówców. Niezwykle często problem zbyt szybkiego tempa mowy łączy się z bełkotliwą mową lub jąkaniem się. Należy pamiętać, iż emisję głosu mówionego można trenować i nie jest to tak skomplikowane, jak pozornie może się wydawać. Kluczowym jest by posiadać odpowiednią motywację, cierpliwość i mieć otwarty umysł na zmiany.