Po co ćwiczyć oddech?

Zastanawiasz się po co ćwiczyć oddech? Jaki jest sens wykonywania ćwiczeń oddechowych? Masz wątpliwości czy treningi oddechowe nie będą marnowaniem czasu? Dlaczego nauczyciel emisji głosu zachęca Cię do ćwiczeń oddechowych? Nie rozumiesz, dlaczego masz wykonywać trening oddechowy? Nie jesteś profesjonalnym mówcą, prezenterem telewizyjnym ani aktorem, zainteresowałeś się zajęciami z emisji głosu by zadbać o samorozwój, by podnieść swoje kompetencje z zakresu komunikacji werbalnej, udoskonalić swój sposób wypowiadania się, poprawić brzmienie głosu, wzmocnić go, zwiększyć jego modulacyjność lub udoskonalić swoje umiejętności oratorskie. Dlaczego miałbyś ćwiczyć oddech? Poznaj cel ćwiczeń oddechowych.

Po co ćwiczyć oddech? Nie lubię ćwiczeń oddechowych

Ćwiczenia oddechowe to pewien zestaw podstawowych ćwiczeń, które z czasem nauki ulegają licznym modyfikacjom, stają się coraz trudniejsze i zostają wzbogacane o dodatkowe elementy wpływające na brzmienie głosu. Każdy adept sztuki oratorskiej reaguje odmiennie, gdy podczas zajęć z trenerem głosu, zostają wprowadzone po raz pierwszy ćwiczenia oddechowe. Bazowe ćwiczenia oddechowe w pierwszym odruchu mogą wydać się monotonne i banalne lub przeciwnie: zbyt skomplikowane. Na tym etapie może pojawić się przerażenie, lęk, skrępowanie, dyskomfort w czasie realizacji poleceń pedagoga, liczne negatywne skojarzenia (z porodem lub napadem lękowym) a skutkiem zsumowania tych czynników będzie niechęć do trenowania oddechu. Ponadto ćwiczenia oddechowe zazwyczaj kojarzone są z jogą, relaksem czy innymi treningami mentalnymi, zaś mówienie nie jest skorelowane z tymi czynnościami, z ich energią itp. Poprawa wydolności oddechowej to domena sportowców, a przecież jako „szary człowiek” taka umiejętność może wydawać się zbędna. Pojawiające się emocje, uczucia związane z ćwiczeniami oddechowymi są zupełnie naturalne. Każdy człowiek ma własną strefę komfortu i czuje się bezpiecznie w innych okolicznościach. Odmienny sposób oddychania lub zupełnie nowa forma ćwiczeń mogą wywołać lęk i być swego rodzaju przekroczeniem ów bezpiecznej przestrzeni. Jednakże warto pamiętać, że niektóre przemiany, choć pierwotnie mogą wywoływać dyskomfort, w istocie mogą okazać się odmianami na korzyść.

Po co ćwiczyć oddech? Czy mam jakąkolwiek gwarancję, że ćwiczenia oddechowe działają?

Ucząc się czegokolwiek, niezależnie od dziedziny czy branży nikt nie da nam gwarancji, iż będziemy w stanie dokonać przełożenia nowych informacji i wykorzystać je w codziennym życiu. Na efektywność szkolenia, kursu czy zajęć z emisji głosu ma wpływ wiele czynników, nie tylko profesjonalny i dobrze przygotowany trener, nauczyciel czy jakikolwiek tytuł nosi, ale przede wszystkim czynniki psychologiczne (czy uczeń jest na tyle otwarty, by odważyć się na przeprowadzenie rewolucji w swoim sposobie oddychania czy mówienia), fizyczne (czy nie ma zdrowotnych przeciwskazań, aby wytworzyło się podparcie oddechowe), motywacyjne (uczeń musi naprawdę chcieć dokonać ów przewrotu w swoim aparacie oddechowym i głosowym), a nawet zewnętrzne (otoczenie, bliscy, przyjaciele, partner powinni wspierać proces rozwoju). Ponadto warto pamiętać, że niektóre procesy wymagają czasu – jako żywy organizm mięśnie oddechowe, mięśnie około krtaniowe, narządy biorące udział w fonacji i rezonacji muszą się przystosować do nowych warunków akustycznych. Ćwiczenia oddechowe są skuteczne i realnie wpływają na zwiększenie umiejętności modulowania głosem zarówno w zakresie brzmienia (barwy), wolumenu jak i wyrazu. Prawidłowy i mocny oddech umożliwiają wykorzystanie pełni potencjału głosu. To nie konfabulacje czy pobożne życzenia, lecz fakty podparte wiedzą z zakresu biologii oraz fizjologii organizmu ludzkiego oraz głosu.

Jak oddech wpływa na brzmienie głosu?

Umiesz oddychać przeponą? W czasie oddychania czujesz, jak swobodnie pracują mięśnie międzyżebrowe? Masz dobrze wytrenowane mięśnie brzucha? Nie odczuwasz żadnych napięć czy ograniczeń dotyczących oddychania? Potrafisz się relaksować stosując popularne techniki oddechowe? Fantastycznie! Lecz niestety odruchy oddechowe w żaden sposób nie przekładają się na jakiekolwiek modyfikacje w brzmieniu głosu. Odruchy oddechowe to prawidłowa praca mięśni oddechowych podczas wdechu i wydechu, polegająca na swobodnym obniżeniu się przepony oraz rozszerzeniu się żeber, poszerzeniu klatki piersiowej. Oczywiście prawidłowe, swobodne i niczym niewymuszone wdechy i wydechy są niezbędne do tego, by rozpocząć wykonywanie ćwiczeń, których celem będzie wytworzenie podparcia oddechowego. Podparcie oddechowe to umiejętność kontrolowania ciśnienia wydychanego powietrza, a także długości i intensywności wydechu. Wymagana jest tutaj również ścisła korelacja mięśni oddechowych z krtanią, fałdami głosowymi oraz miękkim podniebieniem, a nawet aparatem artykulacyjnym (ułożenie języka, opuszczenie żuchwy itp.). Wytworzenie pięknego, mocnego, podpartego i elastycznego głosu wymaga współpracy wielonarządowej organizmu ludzkiego. Technika ta pozwala na swobodne i prawidłowe eksploatowanie aktywnego wydechu w trakcie mowy. Choć cały mechanizm działania ludzkiego głosu może wydać się niezwykle skomplikowany czy wręcz nawet transcendentny w aspekcie korelacji oddechu i brzmienia głosu, lecz naturalne, niekontrolowane odruchy ludzkiego ciała wspaniale obrazują ów proces. Czkawka jest to mimowolny skurcz przepony oraz mięśni międzyżebrowych, nie zgłębiając się w jej genezę, można dostrzec, a właściwie usłyszeć, iż dźwięk, jeśli nie zostanie stłumiony świadomie poprzez zamknięcie ust przez osobę czkającą, wówczas jest ostry, mocny i donośny. To właśnie przykład, jak mięśnie oddechowe wpływają na brzmienie głosu. Nawet najdelikatniejszy głos, przy otwartych ustach w sytuacji napadu czkawki zyskuje na mocy. Oczywiście barwa głosu nie jest zbyt atrakcyjna, jednakże sam przykład może pomóc Ci dostrzec znaczenie oddechu w kontekście pracy głosem.

Po co ćwiczyć oddech? Ćwiczenia oddechowe są monotonne.

Wydaje Ci się, że ćwiczenia oddechowe polegają na leżeniu na macie i spokojnym kontrolowaniu wdechów i wydechów? Właściwy trening oddechowy, którego celem jest wypracowanie mocnych mięśni oddechowych oraz wytwórnie podparcia oddechowego można zaliczyć do ćwiczeń wysiłkowych. Ćwiczenia oddechowe można wykonywać nie tylko w trakcie codziennych zajęć, jak np. prowadzenie auta, w czasie nudnego calla w pracy czy gotowania, lecz również jako uzupełnienie ćwiczeń fizycznych, jak np. Trening mięśni brzucha, rozgrzewka przed bieganiem itp.) czy rehabilitacyjnych (ćwiczenia rozciągające i rozluźniające mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, mięsień czworoboczny itd.). Energetyczna, ulubiona muzyka czy spontaniczny taniec to idealne towarzystwo dla ćwiczeń przepony i mięśni międzyżebrowych. Intensywność, formę i czas trwania poszczególnych ćwiczeń oddechowych możesz całkowicie dostosować do własnych potrzeb oraz kondycji oddechowej. Co ważne, są to ćwiczenia, które po otrzymaniu szczegółowej instrukcji możesz wykonywać samodzielnie, gdziekolwiek jesteś.

Jaki jest cel ćwiczeń oddechowych?

Oto wybrane cele systematycznych ćwiczeń oddechowych:

Zwiększenie umiejętności wykorzystywania prawidłowego oddechu w mowie
Wytworzenie prawidłowych odruchów oddechowych
Wzmocnienie mięśni oddechowych
Zwiększenie świadomości własnego oddechu
Wytworzenie podparcia oddechowego
Pogłębienie oddechu
Zwiększenie zdolności modulowania głosem
Wzmocnienie głosu
Umożliwienie dokonania radykalnej przemiany głosu
Uelastycznienie głosu
Aktywizacja miękkiego podniebienia
Udoskonalenie kondycji oddechowej
Rewitalizacja i podniesienie poziomu energetycznego
Pobudzenie części brzusznej nerwu błędnego
Zmniejszenie odczuwalnych skutków przeciążenia głosu
Słyszalne zmiany w brzmieniu głosu
Zwiększenie pewności siebie w trakcie wystąpień publicznych
Podniesienie kompetencji z zakresu komunikacji werbalnej