Rozgrzewka wokalna

Rozgrzewka wokalna to specjalny zestaw ćwiczeń, którego celem jest przygotowanie i odpowiednie rozgrzanie instrumentu (głosu) do intensywnego wysiłku głosowego, czyli do śpiewania utworów wokalnych. Prawidłowa i skuteczna rozgrzewka wokalna powinna składać kilku kluczowych i podstawowych elementów, zaś pominięcie któregoś z nich może przyczynić się do pojawienia się nieprawidłowej emisji głosu lub słyszalnego, ale przede wszystkim odczuwalnego przemęczenia aparatu głosowego. Z czego powinna składać się dobra rozgrzewka wokalna? O czym należy pamiętać w czasie wykonywania rozgrzewki wokalnej? Czy niewłaściwie przeprowadzona rozśpiewka oraz ćwiczenia nieodpowiednio dostosowane do potrzeb i możliwości głosu mogą przynieść negatywne efekty dla brzmienia i zdrowia głosu? Wszystko co musi wiedzieć wokalista o rozgrzewaniu się przed śpiewaniem.

Rozgrzewka wokalna – rozśpiewka wokalna

Rozgrzewka wokalna powinna składać się nie tylko z samej rozśpiewki, czyli ćwiczeń emisyjnych, ale pierwszym jej etap stanowi lekkie pobudzenie ciała do aktywności, rozluźnienie szyi, następnie uaktywnienie aparatu artykulacyjnego, oddechowego i rezonacyjnego, a dopiero na samym końcu fonacja, czyli wydobywanie dźwięku na zewnątrz. Rozgrzewka wokalna powinna trwać od 10 do nawet 30 minut w zależności od potrzeb danego głosu. Początkujący wokaliści wymagają dłuższej rozgrzewki, zaś osoby zaawansowane już niekoniecznie, lecz tutaj nie można stosować twardych ram czasowych oraz restrykcyjnego przestrzegania konkretnego schematu. Każdy człowiek jest inny, każdy dzień niesie za sobą inne wyzwania dla wokalisty oraz konkretny repertuar decyduje o formie ćwiczeń w ramach tzn. rozśpiewki. Rozgrzewka wokalna powinna być indywidualnie dostosowana do rodzaju głosu, jego skali, ruchliwości, elastyczności, siły, energii, a także problemów oraz umiejętności technicznych. Warto również zwrócić uwagę na użycie konkretnych samogłosek, sylab czy całych słów w trakcie ćwiczeń emisyjnych, gdyż każda głoska pobudza konkretne przestrzenie rezonacyjne oraz nadaje określone brzmienie, mówiąc nomenklaturą profesjonalnych wokalistów: to od ułożenia głosek w rozśpiewce zależne jest włożenie dźwięku w dane miejsce (mowa oczywiście o otwarciu krtani, pobudzeniu rezonatorów czy natężeniu dźwięku). Mając świadomość własnego głosu możliwe jest idealne dostosowanie ćwiczeń emisyjnych (melodii, tempa i tekstu) do tego, by osiągnąć to wymarzone brzmienie. Przykładowo: Osoby z predylekcją do notowania powinny unikać rozśpiewek z użyciem głosek nosowych, zaś idealna będzie samogłoska „o”, która naturalnie uaktywnia miękkie podniebienie, którego ruchliwość i odpowiednia praca sprawiają, że wokalista nie notuje (rezonans główny nie odbywa się w przestrzeniach nosa). Rozśpiewka wokalna to jedynie jeden z elementów wchodzących w skład rozgrzewki wokalnej. Paradoksalnie te niewinne i pozornie proste ćwiczenia mają ogromne znaczenie dla emisji głosu. Zależność rozwoju wokalnego od jakości rozgrzewki jest faktem. Niestety wielu wokalistów nie potrafi pojąć koncepcji rozgrzewania głosu przed śpiewaniem, jest to dla nich marnowanie czasu, starodawny model działania czy wynalazek klasycznej szkoły śpiewu – nic bardziej mylnego – każdy instrument należy odpowiednio rozgrzać, głos również. 

Rozgrzewka wokalna – zasady

Stosując popularne i dostępne w Internecie propozycje rozgrzewek wokalnych, bez znajomości podstaw prawidłowej emisji głosu możliwe jest nieświadome destrukcyjne działanie, które w skrajnych przypadkach może doprowadzić do utraty naturalnego i zdrowego brzmienia głosu. Profesjonalny nauczyciel emisji głosu posiada odpowiednią wiedzę i kompetencje, by pokierować i dostosować ćwiczenia w taki sposób, aby przynosiły zamierzone efekty oraz wpasowywały się w wykonywany repertuar. Inne ćwiczenia emisyjne wykonuje się, gdy repertuar wokalisty jest dramatyczny, zaś odmienny, kiedy śpiewa piosenki lekkie i wesołe. Oczywiście tessitura utworu, dynamika, emocjonalność i wiele innych aspektów również mają ogromne znaczenie na formę rozśpiewki. Celem ćwiczeń emisyjnych jest nie tylko obudzenie głosu do aktywności, ale również nauczanie pewnych elementów czy rozwijanie pamięci mięśniowej wokalisty.

Zasady rozgrzewki wokalnej:

1. W trakcie wykonywania rozgrzewki zadbaj o prawidłową i aktywną postawę ciała.
2. Rozluźnij szczękę, gardło i wykonaj ćwiczenia aparatu artykulacyjnego.
3. Zrób krótki trening oddechowy.
4. Delikatnie mrucz na wyższym dźwięku (mmmm), skup się na górnych rezonatorach.
5. Mów sylabę „by’ jak najniżej – rozgrzej dolne rezonatory.
6. Weź głęboki wdech, a następnie na jednym oddechu policz do 5.
7. Wykonaj ćwiczenia emisyjne rozpoczynając od melodii opartej na 3 dźwiękach gamy durowej (do re mi re do), a następnie stopniowo poszerzając skalę ćwiczeń aż do oktawy. Wykonaj co najmniej 5 ćwiczeń emisyjnych.
8. Staraj się nie forsować głosu i śpiewać naturalnie.
9. Pamiętaj o kontrolowaniu oddechu oraz otwarciu krtani (wziew).
10. Nie spiesz się w czasie rozśpiewki, staraj się skupić na odpowiedniej technice oraz uzyskaniu pięknej barwy głosu.

Rozgrzewka wokalna – dlaczego rozgrzewka wokalna jest ważna?

Celem rozgrzewki jest rozgrzanie całego instrumentu to aktywności. Ponadto rozgrzewka wokalna to idealna okazja do tego, by całkowicie skoncentrować się na technice i przyjrzeć się dokładnie mechanizmom rządzącym emitowaniem i rezonowaniem dźwięku. Ćwiczenia emisyjne oparte są na prostych melodiach oraz sylabach, więc wokalista nie musi skupiać swej uwagi na zapamiętaniu słów czy długich fraz, a może skierować swoje myśli na obserwowaniu swojego oddechu, rezonansu, a także odruchów czy manier wokalnych. Rozgrzewka wokalna nie daje wielu możliwości retuszowania własnych braków czy błędów – ujawnia prawdę o głosie. To wyjątkowy moment, gdy wokalista dostrzega i słyszy swój prawdziwy i naturalny głos. Rolą rozgrzewki wokalnej jest dobre i skuteczne rozgrzanie głosu, aby trudniejsze fragmenty, większe interwały czy wyższe dźwięki w utworze nie okazywały się barierą czy trudnością, której nie można pokonać. Dobra rozśpiewka gwarantuje swobodę i satysfakcję ze śpiewania.

Chcesz poznać najlepsze rozgrzewki wokalne? W trakcie indywidualnej lekcji śpiewu poznasz ćwiczenia, które zagwarantują Ci efektywny i dynamiczny rozwój wokalny.